De kat en het paard

04-02-23

De kat is een roofdier, het paard een prooidier. Wat leren zij ons over het microbioom?

Vleeseter vs planteneter

De kat heeft een kort verteringsstelsel. Het verteren van vlees gaat snel en echt vlees wordt bijna helemaal opgenomen door het lichaam. Hierdoor heeft een vleeseter significant minder ontlasting dan een planteneter. Vlees zorgt in de maag van de kat dat de PH lager wordt (Ph 1-2). Hierdoor worden pathogene microben goed gedood wat zorgt voor een betere weerstand. Ook zorgt het vlees dat de maag aan het werk wordt gezet om te verteren. Huiskatten krijgen meestal echter geen vlees, maar brokjes. Die brokken vallen uitéén in de maag, bevatten geen nuttige bacteriën zoals vlees dat wel heeft, en vertraagd de vertering. De brokjes die katten krijgen bevatten amper vlees, maar vooral granen en bietenpulp.

Het paard heeft een bijzonder lang en uitgebreid verteringsstelsel, met vooral de dikke darm. Het plantaardig voedsel gaat snel door de maag en dunne darm, en wordt daarna dus vooral verteerd in de dikke- en blinde darm. Een paard gaat pas speeksel aanmaken als hij of zij gaat kauwen. Dit speeksel in onder andere nodig om het maagzuur te bufferen. Dit is waarom een paard continue moet eten. Er stroomt namelijk continue een beetje maagzuur en gal in het maag- en darmstelsel. Dit moet continue gebufferd worden door het speeksel, anders kan dit het maagslijmvlies aantasten. Het voedsel blijft maximaal 90 tot 180 minuten in de paardenmaag, daarom kan een paard niet lang zonder te eten.

Gedrag kat vs paard

Een kat neigt zich totaal anders te gedragen dan het paard. De kat eet op bepaalde momenten van de dag kleine beetjes vlees, terwijl het paard bijna de gehele dag aan een stuk door plantaardige voeding eet. De kat slaapt veel en heeft een hele diepe rust nodig, terwijl het paard het met minder slaap toe kan, waarvan een groot deel ook nog staand met open ogen. De kat heeft relatief veel meer tijd nodig om van stress te herstellen dan het paard. Een paard is een prooidier en moet dus ook snel kunnen herstellen van stress. Om snel te kunnen herstellen van stress, eet het paard planten. Dit zorgt voor een stressbestendiger microbioom. Een paard kan hierdoor ook lang achter elkaar lopen en rennen. Ze zijn beter in staat om met stress om te gaan en herstellen er makkelijker van.

Katten worden al gauw bestempelt als ‘zeuren’. Ze zijn enorm kieskeurig wat ze eten, waar ze slapen en waar ze naar de wc gaan. In de realiteit zijn katten geen ‘zeuren’, maar moeten ze enorm voorzichtig zijn met de keuzes die ze maken, omdat ze zo’n kwetsbaarheid hebben vanuit hun darmen. Want hoewel vers vlees dus een significant voordeel oplevert voor de kat, zal een kat die gewend is om brokjes te eten, niet zomaar overstappen op vlees. De kat moet voorzichtig aan doen om zichzelf te beschermen. Het eten van een ander dier heeft een prijs en maakt je kwetsbaar. Als ze besluiten ergens te gaan slapen, moeten ze zeker weten dat ze niet gestoord worden. Ze hebben een lange diepe slaap nodig, om niet ziek te worden. Katten zijn minder stressbestendig, en zullen eerder een kort sprintje maken, dan bij wijze van spreken urenlang rennen. Korte stress, lang herstel.

Gedrag en de microbioom

Het gedrag van dier en mens komt voort uit de microbioom. Een mens bestaat genetisch gezien voor 90% uit microben en maar voor 10% mens.(1) Als je de darmen en de hersenen bekijkt, zie je dat deze organen veel van elkaar weg hebben, een kronkelige boel. Als je de darmen helemaal qua oppervlakte uit zou kunnen vouwen, zou je iets krijgen ter grootte van een tennisveld. Als je de hersenen helemaal uit zou kunnen vouwen, krijg je iets ter grootte van een handdoek. De darmen en de hersenen zijn verbonden via de nervus vagus. De hersenen en darmen communiceren met elkaar. Van deze continue communicatie gaat 90% van de darmen naar de hersenen, en maar 10% van de hersenen naar de darmen. Denken en gedrag lijkt dus voor een groot deel aangestuurd te worden door het microbioom.

De mens eet alles

Mensen eten plantaardig en dierlijk voedsel. Maar niet ieder mens eet hetzelfde. Sommige mensen eten alleen plantaardig, of juist bijna alleen dierlijk (denk aan eskimo’s). Veel mensen eten een combinatie van beide. Uit onderzoeken komt steeds meer naar voren hoe het eten van veel dierlijke eiwitten (en met name vlees), voor een ontstekingsgevoelige microbioom zorgt. (2)
Door juist veel planten te eten, wordt de diversiteit van de microbioom enorm vergroot, waardoor je meer beschermt bent tegen ziektes. Het eten van (met name) vlees, zorgt er dus voor dat je stressbestendigheid afneemt en je meer tijd nodig hebt voor herstel. Is het dan beter om vegetariër of veganist te worden? Wat opvalt bij onderzoeken naar ziektes is dat mensen die ziek zijn juist neigen meer vlees te eten. Hierdoor word het beeld geschept dat het eten van vlees mensen ziek maakt. Het lijkt me echter realistischer dat mensen die ziek zijn meer vlees eten omdat ze een chronisch tekort aan eiwitten neigen te hebben. Dierlijke eiwitten zijn veel makkelijker te verteren, dan plantaardige eiwitten. Vis eten zou ook kunnen in zo’n situatie, ware het niet dat de zee behoorlijk vervuild is en dus in een ziektesituatie ook niet wenselijk is. Het eten van vlees zou dus een wanhopige poging kunnen zijn om het ziekte proces te keren, maar heeft door de toename van ontstekingen een averechts effect. Ook bevat vlees bepaalde stoffen die cruciaal zijn voor energieaanmaak, waar mensen die ziek zijn ook meer behoefte aan kunnen hebben. Dus wel of geen vlees eten? Daar kun je geen algemeen standpunt over maken, het hangt af van het individu.

Kattenmensen en paardenmensen

Sommige mensen zijn gek op katten, andere juist honden, of kippen of paarden. Waarom kiest een mens voor een bepaald dier? We weten dat het hebben van huisdieren je eigen microbioom verandert. Iedereen met wie je samenwoont beinvloedt jouw microbioom en andersom. Waarom kiezen mensen voor een bepaald dier? Geeft dat dier een voordeel voor je eigen microbioom?

Uit onderzoek blijkt dat de microbioom bij vrouwelijke katteneigenaren anders is dan van vrouwen zonder kat.(3) Zo kwam uit het onderzoek naar voren dat de bacteriestammen Alcaligenaceae en Pasteurellaceae bij deze vrouwen verlaagd was en dat Enterobacteriaceae en Pseudomonadaceae verhoogd ten opzichte van vrouwen zonder kat. Dit zou als gevolg moeten hebben dat bepaalde metabolische omzettingen anders verlopen. Zo zou bij deze vrouwen het metabolisme van aminozuren, koolhydraten, vitamines en lipiden verhoogd zijn. De synthese van B vitamines, aminozuren en koolhydraten zou door de veranderde microbioom verhoogd zijn. Ook de productie van korte-keten-vetzuren zou verhoogd zijn. Dit zou gezondheidseffecten kunnen hebben voor deze kattenbaasjes.

Waarom kiest de mens voor een bepaald dier als huisdier? Wat heeft het microbioom van het paard voor invloed op de mens? Of die van het konijn? Of de cavia? En hoe beïnvloedt jouw microbioom die van je huisdier? Antwoorden op deze vragen zouden ons begrip over de microbioom wellicht kunnen vergroten.

Referenties

Effect of cat ownership on the gut microbiota of owners,

1) Collen, A. (2016). 10% Human. Harper Collins.
2) Gundry, S, R. (2018). The plant paradox. Harper Collins.
3) Du G, Huang H, Zhu Q, Ying L. Effects of cat ownership on the gut microbiota of owners. PLoS One. 2021 Jun 16;16(6):e0253133. doi: 10.1371/journal.pone.0253133. PMID: 34133453; PMCID: PMC8208556.

15/04/2024